بهروش سریع

اساس تعیین کرایه

کرایه و هزینه های حمل 

6-اساس تعیین کرایه Freight Calculation Basics

کرایه را عموماً بر اساس وزن وحجم کالا یا Weight / Measurement تعیین میکنند که اختصاراً W/M نوشته میشود. برای کالاهای پرارزش ،ارزش اظهار شده مقیاس محاسبه است.نحوه محاسبه نرخ بر مبنای وزن -حجم چنین است که از این دو عامل هر کدام بیشتر باشد آن ملاک قرار میگیرد وهزار کیلو یا یک تن را برابر یک متر مکعب میگیرند.مثال :

الف- یک صندوق لوازم 

• وزن 1000 کیلو 1/0 تن
  
• حجم 0/75 مترمکعب
  
  
• نرخ بر اساس وزن حساب میشود،زیرا کرایه بیشتری را به دست میدهد.
  
  

ب- یک صندوق لوازم 

• وزن 1500 کیلو یا 1/5 تن 
  
  
• حجم 2/3 مترمکعب
  
  
• کرایه بر مبنای حجم تعیین میشود،زیرا کرایه بیشتری را به دست میدهد.
  

در تعرفه های کنفرانس جداولی شامل انواع یا طبقات کالا تهیه شده و هر طبقه دارای شماره ای است .برای تعیین نرخ می توان با مراجعه به جدول،مبنای نرخ را معلوم کرد.

• کرایه بر حسب تن : Freight Ton
  
  به جای علامت اختصاری (W/M (Weight/Measurement از عبارت Fright Ton یا تن مبنای محاسبه کرایه هم استفاده میشود ومعرف آنست که کرایه بر حسب ابعاد M ویا وزن W محاسبه شده است.این عبارت برای تعیین کل محموله یا بارکشتی نیز بکار میرود.مثلاً :
  
  - بر حسب وزن ،W برابر 15/150   تن    = کالایی که وزن آن ملاک بوده است.
  
  - بر حسب حجم  برابر 18/850 تن    = کالایی که حجم آن ملاک بوده است.
  
  جمع  :                       - /34  -  -Freight Tons برای محاسبه کرایه

نحوه تبدیل به شرح زیر است که M÷W ضریب بارچینی بدست میآید. بنابراین کالایی یا وزن یکهزار تن وحجم 2000 مترمکعب دارای ضریب 2 خواهد بود وباری هر تن آن معادل دو تن حساب میگردد یا مثلاً کالایی با   3890   =تقسیم بر W  = 1740 Ton ضریب بارچینی

(Stowage Factor) معادل 2/23 خواهد داشت .هرگاه از لحاظ ضریب بارچینی محدودیتی وجود داشته باشد از عبارت اختصاری N/  EXD یا حداکثر مجاز Not Exceeding استفاده میشود که عیناً در مورد ارزش کالا هم قابل استفاده است.

حروف اختصاری NOE و NOS هم معرف دو اصطلاح NOT OTHERWISE ویا NOT OTHERWISE ENUMERATED وبه این معنی است که این چنین کالایی در تعرفه پیش بینی نشده یا مندرج نیست .

• کرایه کلی یا به اصطلاح چکی یا LUMPSUM
  
  که معمولاً درمورد یک محموله بزرگ مثل تجهیزات یا ماشین آلات بکار میرود وصرفنظر از جدول تعرفه تعیین میگردد. مثلاً 30،000 دلار برای محموله X وغالباً درمورد کالاهای سنتی وغیر بارگنجی کاربرد دارد.
  
  
• کرایه بر حسب ارزش VALUE SCALE
  
  نوعی محاسبه کرایه حمل است که طبق آن کرایه به تناسب ارزش افزایش می یابد ومبنای ارزش نیز بها یا ارزش FOB محموله است.قید علامت یا حروف اختصاری vs به این معنی است که کرایه بر حسب ارزش محاسبه شده یا خواهد شد. مبنای محاسبه نیز وزن یا حجم ویا رابطه 1000 کیلو برابر  خواهد بود. مثال :
  
• 1-کرایه بر حسب حجم 
  
  100 کارتن لوازم جراحی به وزن 800 کیلو برابر  1/5 
  
  ارزش فوب کالا -/6000 دلار
  کرایه بر حسب متر مکعب 1/5÷6000= 4000 دلار برای هر متر مکعب یا 
  
  
• 2-کرایه بر حسب وزن
  25 جعبه غذای دامی به وزن 1200 کیلو یا 1/2 تن، با ارزش FOB برابر 624 دلار
  
  کرایه = 1/2 ÷624 دلار برای هر تن
  
  درمورد محموله هایی از این نوع فرستنده معمولاً جمله زیر را در بارنامه قید می کند.
  ارزش این کالا طبق اظهار فرستنده x دلار ($) در ازاء هر تن یا مترمکعب میباشد.
  لذا خط کشتیرانی میداند که در صورت بروز خسارت مسئولیت او در چه حدی خواهد بود و هرگاه فرستنده یا فراباربر بمنظور تحصیل کرایه کمتر ارزش غیر واقعی را (پایین تری)را اظهار کرده باشد با مشکل مواجه خواهد شد. در بعضی از کشورها قوانین حمل ونقل قوانین حمل ونقل مسئولیت حمل کننده را به ارزش اظهار شده کالا محدود کرده اند که در صورت بروز خسارت مسئولیت حمل کننده را به ارزش اظهار شده کالا محدود کرده اند که در صورت بروز خسارت حمل کننده مسئول جبران ارزش مزبور نخواهد بود.بعضی از خطوط یا اتحادیه ها شیوه اعلام یا محاسبه کرایه بصورت درصدی از ارزش کالا را برگزیده اند،مثلاً 2 یا 3 درصد ارزش. در این حالت کرایه حمل برابر درصدی از ارزش کالا خواهد بود که بر اساس ارزش FOB و معمولاً درمورد کالاهای گران قیمت کاربرد دارد.
  
  
  
• محموله های سنگین یا (HEVING LIF (H.L
  
  در حمل اقلام سنگین بایستی آنها را در دستور حمل و در بارنامه مشخص و وزنشان را جداگانه قید نمود تا هنگام تخلیه،لوازم و تمهیدات ضروری برای آنها از قبل منظور وفراهم شود .اتحادیه های مختلف برای این محموله ها نرخ های خاصی را در تعرفه های خود اعلام می کنند. مثلاً بسته ها یا نگله های از 10 تا 200 تن متریک. درمورد این قبیل محموله ها ابعاد آنها نیز باید مشخصاً به خط کشتیرانی اظهار شود. تعرفه خاصی برای محموله هایی که طول آنها از 12متر بیشتر است نیز رعایت و مشمول هزینه اضافی میشود وباید نرخ کرایه این گونه محمولات یا نگله ها از حمل کننده بطور مشخص استعلام ومتقابلاً در سفارش وبارنامه مربوط قید گردد.
  
  
  
• کرایه حداقل MINIMUM RATE
  
  تمامی اتحادیه ها وخطوط حداقل نرخی را دارند که صرفنظر از وزن هر بسته وصول خواهد شد و اینکه برای محموله ای کمتر از این حداقل بارنامه صادر نخواهد شد.
  
  
  
• تعدیل بهای سوخت یا BAF = BUNKER FUEL ADJUSTMENT FACTOR
  
  
  در سالهای 1970 با بسته شدن کانال سوئز بهای نفت وسوخت افزایش یافت و بعلت نوسان شدید قیمت منظور نمودن این عامل در کرایه از قبل مقدور نبود. لذا کنفرانس ها اضافه بها یا کرایه ای را بابت قیمت سوخت مطرح و به اجرا گذاشتند که بصورت درصدی از کرایه حمل محاسبه میشد وبه تناسب نوسان قیمت سوخت وهمینطور تغییرات نرخ ارز (غالباً دلار ) تعدیل می شد.
  
  
  
• تعدیل نرخ ارز یا  CAF = CURRENCY ADJUSTMENT FACTOR 
  
  در صورت بروز نوسان شدید در نرخ ارزها،اتحادیه ها یا نوع ارز وصولی بابت کرایه را عوض کرده اند و یا اگر بر دلار پابرجا مانده باشند ضریبی برای تعدیل و حفظ سطح کرایه وصولی خود معرفی کرده و میکنند.
  
  
  
• خطرات جنگ WAR RISK
  
  در شرایط جنگی یا شبیه آن با هزینه های اضافی بابت پوشش خطرات ناشی از این موقعیت ها و همینطور افزایش هزینه حقوق ودستمزد پرداختی به خدمه کشتی مواجه میشوند.در این شرایط اتحادیه ها مبالغی را تحت عنوان EXTRA RISK INSURANCE SURCHANGE یا هزینه های اضافی بیمه خطرات جنگی بر کرایه می افزایند . این مبالغ به صورت درصدی از کرایه حمل محاسبه میشود.
  
  
  
• تراکم یا ازدحام CONGESTION
  
  خطوط کشتیرانی حجم عملیت بندری و دسترسی به اسکله ها را زیر نظر دارند و نمایندگان آنها بطور مرتب گزارش وضع بنادر مورد نظر را به دفاتر مرکزی خطوط گزارش میدهند.معمولاً در کشورهای جهان سوم بعلت فقدان تجهیزات کافی،اسکله ها شلوغ اند،کشتی ها باید مدتی را برای پهلوگرفتن در انتظار نمانند. عملیات تخلیه وبارگیری به کندی انجام می پذیرد و درمواردی نیز گیرندگان کالا به منظور سود جستن از انبارها وفضای بندر ویا به علت کمبود امکانات حمل جاده ای -ریلی- محموله های خود را از بندر خارج نمیکنند که در نتیجه سبب تراکم میگردد.چون توقف و معطلی مستلزم هزینه و پول است وخطوط کشتیرانی نیز هزینه هایی را از این بابت متحمل میشوند،متقابلاً آن را از صاحبان کالا مطالبه می نمایند. این هزینه ها که اضافه هزینه تراکم یا در واقع خسارت معطلی کشتی است بصورت درصدی از کرایه حمل محاسبه و مطالبه میشود.
  
  
  
• مقامات بندری در عین حال تلاش دارند که وضع را بهبود بخشند تا گردش عملیات بندری سرعت گرفته و درآمدهای متعلقه به سطح مطلوب برسد،زیرا کندی عملیات بندری وتراکم کالا در بندر ومعطلی کشتی همه وهمه به معنی کاهش عواید بندری است.بعلاوه چنین روندی حرکت وبرنامه زمانی کشتی ها را نیز مختل می نماید ودر عین حال به موقعیت این گونه بنادر لطمه می زند.