بهروش سریع

بارنامه

تعریف بارنامه

سندی است که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می نماید و حاکی از حمل کالای معینی از یک نقطه (مبدا حمل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما و یا ترکیبی از آنها) در مقابل کرایه حمل معینی می  باشد.

انواع بارنامه رایج در حمل و نقل

نوع بارنامه با توجه به نوع وسیله مورد استفاده معین می‌شود. به عبارت دیگر، با توجه به این که کالاهای مختلف، با وسایل گوناگون حمل می‌شوند، از بارنامه‌های متفاوتی استفاده می‌شود، که رایج‌ترین آنها به شرح زیر می  یاشد:

•    بارنامه دریايی: حمل با کشتی (Ocean/Marine Bill Of Lading)

•    راه‌نامه (بارنامه) هوایی: حمل با هواپیما (Airway Bill)

•    راه‌نامه (بارنامه) راه آهن: حمل با قطار (Railway Bill)

•    راه نامه (بارنامه): حمل با کامیون (CMR/TRUCK Way Bill)

•    بارنامه سراسری: حمل با کامیون، قطار، کشتی (Through Bill Of Lading)

•    بارنامه حمل مرکب فیاتا (Combined Transport Bill Of Lading)

بارنامه دریایی (Ocean/Marine Bill Of Lading)

سندی است که توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده آن در مقابل دریافت کالا و مشخص شدن پرداخت هزینه آن جهت حمل صادر می گردد و در صورتی که کالا در کشتی مشخص جهت حمل به مقصد معینی بارگیری شود بارنامه صادره به  صورت On Board خواهد بود. در این بارنامه مشخصات کامل بار قید و توسط فرمانده کشتی امضاء می گردد و به  موجب آن تعهد می شود بار توسط کشتی به مقصد حمل و تحویل گیرنده داده شود.

انواع بارنامه های دریایی   

الف) از نظر موقعیت کالا

1.    بارنامه دریایی کالای بارگیری شده  («B/L»  Shipped Bill of Lading)

نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل تحویل گرفته شده و در کشتی بارگیری شده است. بر روی چنین بارنامه ای عبارت «Shipped» یا «On Board» قید می شود.

2.    بارنامه دریایی کالای دریافت شده  (Received for Shipment B/L)        

نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل، برای حمل دریافت شده اما بارگیری نشده است. در عمل، بانکها از قبول چنین بارنامه  ای خودداری می کنند مگر اینکه در قرارداد بین خریدار و فروشنده، اعتبار آن مورد پذیرش واقع شود.

ب) از نظر تعداد وسیله حمل

3.    بارنامه دریایی مستقیم  (Direct Bill of Lading)

برای حمل کالا از بندری به بندر دیگر بدون تغییر کشتی و ارسال مستقیم کالا به گیرنده استفاده می شود.

4.    بارنامه حمل مرکب  (Combined Bill of Lading)

در مورد حمل کالا با بیش از یک نوع وسیله حمل و تحت حمل و نقل مرکب یا چند وجهی استفاده می  شود. صادر کننده این نوع بارنامه، یعنی متصدی حمل و نقل چند وجهی؛ مسئولیت حمل از زمان دریافت کالا تا تحویل آن را بر عهده دارد.  

توضیح: تحت تاثیر شیوه حمل و نقل مرکب، گروه  هایی با نام Non Vessel Operating Carrier (NVOC) یا Non Vessel Operating Common Carrier (NVOCC) ، وارد فعالیت حمل و نقل شده اند. این متصدیان حمل، بارنامه را برای حمل کالا با کشتی یا وسیله حملی صادر می  کنند که نه مالک آن هستند و نه اداره آن را بر عهده دارند و عمدتا در حمل کالا با کانتینر فعالیت می  کنند. زیرا گسترش استفاده از کانتینر برای حمل و نقل کالا باعث گسترش و تسهیل حمل و نقل مرکب شده است. در کشتیرانی کانتینری که امروزه بیشتر فعالیت مربوط به کشتیرانی لاینر را شامل می شود، شرکت کشتیرانی، هم مدیریت کشتی و هم مدیریت بار را بر عهده دارد. یعنی هم مالک کشتی است و هم مالک کانتینرها. با روی کار آمدن NVOCCها، شیوه کاری به این سمت گرایش می  یابد که کشتیرانی ها فقط مدیریت کشتی را به دست بگیرند و مدیریت کانتینر و بار را NVOCCها  به دست بگیرند.

5.    بارنامه سراسری (Through Bill of Lading)

مانند بارنامه مرکب است، اما این نوع بارنامه زمانی صادر می شود که یک حلقه از زنجیره حمل و نقل، الزاما دریایی باشد.

ج) از نظر شرایط کالای مورد حمل

6.    بارنامه دریایی تمیز یا غیر مخدوش (Clean Bill of Lading)

اگر در بارنامه ذکری از معیوب بودن کالا یا بسته بندی آن نباشد و به ضمیمه آن نیز یادداشتی نباشد، بارنامه تمیز یا غیر مخدوش یا بدون قید و شرط نامیده می شود. البته بارنامه باید دارای این شرایط باشد. در غیر این صورت ارزش و اعتبار خود را از دست می دهد. روی چنین بارنامه  ای این عبارت قید می-شود:

Received in Apparent Good Order and Condition

7.    بارنامه دریایی غیر تمیز یا مخدوش (Claused Bill of Lading)

در آن صریحا در مورد نقص و عیب کالا یا بسته بندی آن قید شده است. در معاملات مبتنی بر اعتبارات اسنادی، بانکها از قبول بارنامه های مخدوش «Claused»  خودداری می کنند.  

د) از نظر نوع خدمات حمل و نقل

8.    بارنامه تحت خدمات منظم کشتیرانی (Liner Bill of Lading)

این نوع بارنامه برای محموله کشتی  هایی صادر می شود که دارای برنامه حرکت مشخصی بوده و مسیرهای مشخصی را طی می کنند (همان خطوط لاینر).

9.    بارنامه تحت خدمات کشتیرانی ترمپ (Charter Party Bill of Lading)

برای کالاهایی که با کشتی اجاره  ای حمل می شوند صادر می  شود. حمل بار تحت این نوع بارنامه، تابع قرارداد چارتر (اجاره) می  باشد. مثلا یک فردی کشتی را اجاره بلند مدت می  کند و خود او که اجاره کننده کشتی است، از یک، دو یا چند صاحب کالا، کالا برای حمل دریافت می  کند. در این صورت اجاره کننده اول، به هر یک از صاحبان کالا بارنامه می  دهد نه اینکه با آنها چارترپارتی تنظیم کند. این بارنامه  ها تحت چارترپارتی صادر می  شوند. این نوع بارنامه  ها مورد قبول بانکها نمی  باشند مگر اینکه خلاف آن شرط شده باشد.